Νινέττα Οράτου- Συγγραφέας
1) Μιλήστε μας λίγο για σας, σαν άνθρωπο πρώτα
και μετά σαν συγγραφέα.
Ν.
Ο. Παρόλο που
δυσκολεύομαι να μιλώ για τον εαυτό μου θα έλεγα ότι είμαι ένας ταξιδευτής. Μου
αρέσουν τα ταξίδια της ψυχής, του νου και τα πραγματικά ταξίδια, η γνωριμία με
άλλους κόσμους και καινούργιους ουρανούς. Δυστυχώς η ζωή και οι συνθήκες της δε
μου επέτρεψαν να ταξιδέψω όσο συχνά θα ήθελα κι έτσι κατέφυγα στο γράψιμο για
να ταξιδεύω μέσα από τις ιστορίες μου Για μένα η συγγραφή είναι ένα μέσο
ολοκλήρωσης και λύτρωσης, μια γιατρειά για όσα με τυραννούν, ή με
προβληματίζουν. Ένα μέσο για να ξεφεύγω από την πραγματικότητα, να ξεχνώ όσα με
πονούν και να μοιράζομαι με τους αναγνώστες μου τα συναισθήματά μου. Με την
συγγραφή προσπαθώ να καλουπώσω τις σκέψεις μου, τις επιθυμίες μου, τα θέλω και
δεν θέλω της καρδιάς και της ψυχής μου. Ίσως και να είναι ένας τρόπος να
δραπετεύω από τη μοναξιά που πολλές φορές νιώθω ακόμα και ανάμεσα σε ανθρώπους,
ή ακόμα και για να ζήσω το ταξίδι της ζωής όπως θα μπορούσε ή θα ήθελα να
είναι.
2)
Ποια νομίζετε πως είναι τα καλύτερα σημεία του χαρακτήρα σας και αν υπάρχει
κάτι πάνω σας που σας δυσκολεύει και για το οποίο έχετε αρνητική γνώμη.
Ν.
Ο. Το ιδιαίτερο, όχι
απαραίτητα το καλύτερο, σημείο του χαρακτήρα μου, θεωρώ ότι είναι η υπέρμετρη ευαισθησία
μου. Στη πορεία της ζωής μου το να είμαι ευαίσθητη έχει ομορφύνει τη ζωή μου
αλλά και έχει γίνει αιτία για πολλή πίκρα και πόνο. Όσο μεγαλώνω νιώθω ότι
γίνομαι ακόμα πιο ευαίσθητη κι αυτό είναι και καλό και κακό. Με πληγώνει το
σήμερα, η αχαριστία και η ιδιοτέλεια των ανθρώπων, η αγένεια, το κυνήγι του
εύκολου είτε αυτό είναι χρήματα, εξουσία ή κέρδος εις βάρος των άλλων, ακόμα
και η κακοποίηση ανθρώπων και ζώων – είτε αυτή είναι σωματική ή ψυχολογική. Με
πονά ο πόλεμος , οι αρρώστιες, ο χαμός αγαπημένων προσώπων, τα άδεια σπίτια και
οι άδειες καρέκλες στα οικογενειακά τραπέζια, η απουσία ζωντανών και νεκρών από
τη ζωή μου. Και, σίγουρα, αυτό που ίσως με δυσκολεύει είναι ότι δεν μπορώ να
παίξω τα παιχνίδια προβολής και ψεύτικης φιλίας απλά και μόνο για να προωθήσω
την δουλειά μου και τις ιστορίες μου. Όχι από αλαζονεία ή ιδιοτροπία, απλά ο
χαρακτήρας μου δεν μου επιτρέπει την αυτοπροβολή. Θεωρώ δε ότι η αξιοπρέπεια
και η μετριοφροσύνη όπου και όταν χρειάζεται είναι μεγάλη αρετή. Για μένα το να
μοιράζομαι τις ιστορίες μου με τους άλλους ανθρώπους είναι ένας τρόπος να τους
πλησιάσω μιας και η φυσική μου συστολή δεν μου αφήνει πολλά περιθώρια για να
έρθω κοντά τους με άλλους τρόπους. Ίσως, βέβαια αυτό να είναι λάθος ή ακόμα και
ουτοπικό στην σημερινή κοινωνία η οποία εκ των πραγμάτων απαιτεί από τους
ανθρώπους να είναι πιο δυναμικοί και με περισσότερη αυτοπεποίθηση.
3)
Ποιο ρόλο έχει για σας η συγγραφή στη ζωή σας; Και αν θα μπορούσατε να
ξεκινήσετε πάλι από την αρχή, τι θα θέλατε να μπορούσατε να αλλάξετε;
Ν.
Ο. Η συγγραφή είναι μια
ανάγκη εξωτερίκευσης ονείρων, σκέψεων, εμπειριών. Η συγγραφή είναι αγέρας,
θάλασσα, όνειρο που σε ταξιδεύει, ήλιος που ζεσταίνει την ψυχή, αγκαλιά που σε
κρατά και σε νανουρίζει γεμίζοντας την ψυχή σου μέλι και γαλήνη. Σου προσφέρει
την έκπληξη της έμπνευσης μιας και πολλές φορές οι σκέψεις και οι φράσεις
πετάγονται ξαφνικά στο μυαλό σου χωρίς να το επιδιώξεις. Η μυθοπλασία σε
μαγεύει και σε κρατά δέσμιο στα δίχτυα της- το ίδιο και η γοητεία της γραφής
που σε παιδεύει μέχρι οι φράσεις να πάρουν σάρκα και οστά πάνω σε μια κόλλα
χαρτί ή στην οθόνη του υπολογιστή Το μόνο που θα άλλαζα αν ξεκινούσα από την
αρχή θα ήταν να είχα τολμήσει να ασχοληθώ με την συγγραφή πιο νωρίς, να βρω το
κουράγιο, τη δύναμη αν θέλετε, ή την τόλμη να προσπαθήσω να καλουπώσω τις
σκέψεις μου σε λόγια και να καταγράψω όλα όσα τριγυρίζουν στο μυαλό μου. Όσον
αφορά τη δική μου ζωή θα ήθελα να είχα ζήσει λίγο περισσότερο για μένα, να είχα
κάνει περισσότερα για την Νινέττα και ίσως να μπορούσα να είχα την δύναμη να
μετρήσω τους ανθρώπους χωρίς τα δικά μου μέτρα, ιδέες και πεποιθήσεις.
4)
Μιλήστε μας για το βιβλίο σας, σε ποιο είδος λόγου… ανήκει;
Ν. Ο. Το βιβλίο « Καρτερώντας τον Σεπτέμβρη» ανήκει
στο λογοτεχνικό είδος. Γράφοντας το η πρόθεση μου ήταν και είναι, αν είναι
δυνατόν, να το διαφοροποιήσω από τα κοινά, σημερινά , λογοτεχνικά βιβλία και να
μιλήσω όχι μόνο για τον έρωτα που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πλειοψηφίας
των βιβλίων που εκδίδονται σήμερα αλλά και να μιλήσω για καταστάσεις και
πράγματα που με προβληματίζουν και στιγματίζουν την ζωή μου ή την ζωή των
άλλων. Σ αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω ότι η γλώσσα μας, η ελληνική γλώσσα
είναι ένα μέσο γοητείας, είναι όμορφη και λυρική και ένα όργανο για να
μιλήσουμε για τον κόσμο μας όπως , επιτρέψτε μου τον όρο, εμείς οι συγγραφείς
τον βλέπουμε και τον ζούμε. Δυστυχώς τoν
τελευταίο καιρό, έχω την αίσθηση ότι το να χρησιμοποιεί ένας συγγραφέας την λογοτεχνική μορφή αυτής
της γλώσσας θεωρείται κατά κάποιον τρόπο μειονέκτημα. Πολλοί σύγχρονοι
συγγραφείς αρέσκονται στο να χρησιμοποιούν φράσεις και αναφορές σε
καταξιωμένους λογοτέχνες ή ακόμα και σε τραγούδια και ποιήματα, χωρίς καν να
αναφέρουν τον δημιουργό τους ή ακόμα και μάρκες διαφόρων συσκευών ή και
αυτοκινήτων τις οποίες ο αναγνώστης πολύ πιθανόν να ξέρει, αλλά ίσως και να αγνοεί,
απλά και μόνο για σκοπούς εντυπωσιασμού ή/και επίδειξης γνώσεων. Πιστεύω όμως
ότι κάτι τέτοιο απλά είναι ένα τέχνασμα για να καλυφτεί η εκφραστική γύμνια
προσφέροντας κάτι ψεύτικο και ξένο προς την αυτούσια καθαρή λογοτεχνική
προσέγγιση. Και εδώ έγκειται η διαφορά του συγγραφέα από τον λογοτέχνη.
5)
Μέσα στο βιβλίο σας θεωρείτε πως υπάρχουν και δικά σας βιογραφικά στοιχεία ή
είναι μόνο μυθοπλασία;
Ν.
Ο. Στο τελευταίο μου
βιβλίο ‘Καρτερώντας τον Σεπτέμβρη, δεν υπάρχουν βιογραφικά στοιχεία. Ο μύθος
όμως συνδέεται με σκέψεις, προβληματισμούς και εικόνες, νοοτροπίες και αντιδράσεις που με ενοχλούν και
με βασανίζουν. Θεωρώ ότι τόσο η παιδεία που μας δόθηκε όσο και οι ιδέες μας είναι
χωλές. Οι άνθρωποι έχουμε μάθει να απαρνιόμαστε ακόμα και να αντιδρούμε σε κάθε
τι διαφορετικό. Ακόμα και αν θεωρούμε ότι είμαστε προοδευτικοί και μορφωμένοι,
πόσο έτοιμοι είμαστε για να δεχθούμε την διαφορετικότητα; Και όσο και να
υποστηρίζουμε ότι δεν είμαστε ρατσιστές, πόσοι από εμάς δεν σκέφτονται αρνητικά
για τους διαφορετικούς ανθρώπους, τους
διαφορετικούς στο χρώμα, στα χαρακτηριστικά, στην ενδυμασία, στις σεξουαλικές
προτιμήσεις; Και πόσοι δεν έχουμε κατά βάθος πιστέψει ότι αλλοιώνεται ο πολιτισμός της χώρας μας ή της
κάθε χώρας με την παρουσία των μεταναστών, ότι η μαντήλα είναι μίασμα για τον
κόσμο μας, ότι ταράζεται η ησυχία και η καθημερινότητά μας στην εμφάνισή τους.
Θα έλεγα να αναρωτηθούμε με πόση καλοσύνη απλώνουμε το χέρι για να χαϊδέψουμε
ένα ξανθό μικρό παιδί και αν την ίδια κίνηση την κάνουμε για ένα μελαχρινό με
τεράστια μαύρα μάτια παιδάκι. Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων αντιδράσεων
και δυστυχώς πιστεύω ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα.
6)
Οι ήρωές σας είναι πρόσωπα υπαρκτά; Αν όχι, από πού προήλθε η λογοτεχνική τους
γέννηση;
Ν. Ο. Οι ήρωες του βιβλίου δεν είναι υπαρκτοί
με την έννοια ότι δεν υπάρχουν σαν όντα. Η πρώτη σκέψη για να γεννηθεί το
βιβλίο ήταν μια φωτογραφία που με συντάραξε: η φωτογραφία ενός μικρού
παιδιού, του Αιλάν, με το άψυχο κορμάκι του, το ντυμένο ακόμη με
το σορτσάκι και το μπλουζάκι του, έρμαιο των κυμάτων, πεσμένο μπρούμυτα
σε μια παραλία της Αλικαρνασσού στην Τουρκία. Του Αιλάν που χωρίς να το θέλει
έγινε σύμβολο της ανείπωτης τραγωδίας των χιλιάδων προσφύγων από τη Συρία. Και
μετά η φωτογραφία του άνδρα που σήκωσε απαλά στα
χέρια του το άψυχο σώμα του παιδιού και το απομάκρυνε από την παραλία. Νεκρός
λοιπόν, ο μικρός Αιλάν, ο μικρός
Μοχάμεντ, ο Γκαλίπ, όποιο κι αν είναι το όνομά του, νεκρός πριν μάθει ακόμα τις
λέξεις πόλεμος και προσφυγιά, νεκρός όπως και πολλοί άλλοι, ένα όνομα κι ένας
αριθμός στα κατάστιχα των υπηρεσιών μετανάστευσης.
Η καταστροφή της Παλμύρας
ήταν ακόμα κάτι που με συγκλόνισε. Δεν ήταν η καταστροφή
απλά ενός ναού. Η ολική
καταστροφή του ναού του Βαάλ Σαμίν, που θεωρείτο ο δεύτερος σημαντικότερος στην
αρχαία Παλμύρα, προκάλεσε αποτροπιασμό σε όλο τον κόσμο. Ήταν μία τεράστια
απώλεια για τον συριακό λαό και την ανθρωπότητα. Ο δε αποκεφαλισμός του 82χρονου
συνταξιούχου έφορου αρχαιοτήτων της αρχαίας Παλμύρας, ήταν όχι απλά αποτρόπαιος
αλλά είναι ένα ακόμα σημάδι της βαρβαρότητας του πολέμου και της φρίκης των
πολεμικών συρράξεων.
Ακόμα μια
ιστορία που με ενέπνευσε ήταν αυτή του τελευταίου κηπουρού στο Χαλέπι. Στο
Χαλέπι ήταν γνωστός ως ο "Πατέρας των Λουλουδιών" και μαζί με τον
13χρονο γιο του Ιμπραήμ διατηρούσαν το μοναδικό φυτώριο στην πόλη. Ήταν ο
μικρός παράδεισος ενός κηπουρού που προσπαθούσε να κρατήσει ένα κομμάτι ζωντανό
μέσα στο ζοφερό τοπίο της πόλης που εδώ και πέντε χρόνια ζει τον πόλεμο και την
οδύνη. Δεν ήταν κάτι σπουδαίο, δεν ήταν μεγάλη επιχείρηση και δεν είχε πολλούς
πελάτες, αλλά ο ίδιος έλεγε πως στα μάτια του, ο κήπος του άξιζε εκατομμύρια . Το μικρό φυτώριο
καταστράφηκε από βόμβες και ο ο Aμπι Γουάντ,
ο τελευταίος κηπουρός στο Χαλέπι σκοτώθηκε ανάμεσα στα λουλούδια που τόσο
αγαπούσε.
Πέρα επίσης
από όλα όσα κλωθογυρίζουν στο μυαλό στις μέρες μας , αναμφίβολα η τουρκική
εισβολή στο νησί μου το 1974 έχει χαράξει αιμάτινα μονοπάτια στην καρδιά. Αν
και δεν κατάγομαι από προσφυγική οικογένεια οι μνήμες, ο πόνος, ο όλεθρος και
οι συνέπειες αυτής της εισβολής έχουν χαρακτεί ανεξίτηλα στο πετσί της γενιάς
μου. Η μισή μου πατρίδα είναι ακόμα στα χέρια των Τούρκων, σκλαβωμένη, τόσο
κοντά και τόσο μακριά, το άδικο και ο ξεριζωμός κυριαρχεί στις σκέψεις πιστεύω
όλων των Κυπρίων και έχουν διαμορφώσει την νοοτροπία μας. Ίσως γι αυτό είναι
πιο εύκολο να αναρωτιέμαι αλλά και να φαντάζομαι πώς είναι να είσαι
πρωταγωνιστής σε ένα άδικο και αιματηρό πόλεμο.
7.
Τα ονόματα των ηρώων σας, τουλάχιστον των πρωταγωνιστών, είναι τυχαία ή έχουν
κάποια αλληγορική- συμβολική σημασία;
Ν. Ο. Το όνομα της Άλιας έχει το όνομα της κόρης
φίλων μου την οποία γνωρίζω από τα παιδικά της χρόνια: ένα κοριτσάκι με σκούρα
μαλλιά και μάτια. Άλια ήταν και μια από τις γυναίκες του βασιλιά της Τζέντα ενώ
στην ελληνική μυθολογία Άλια ή Αλία ήταν μια από τις Νηρηίδες υπεύθυνη για τα ψάρια
της θάλασσας. Μαζί με τον Ποσειδώνα απέκτησε 6 γιους και μια κόρη, τη Ρόδο, από
την οποία πήρε το όνομά του το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων.
Την μικρή,
λοιπόν, Άλια , την ηρωίδα του βιβλίου, σαν Νηρηίδα, την έφερε στην χώρα μας η θάλασσα.
Τα υπόλοιπα
ονόματα είναι λίγο ως πολύ τυχαία.
8)
Όταν το βιβλίο σας τελείωσε, πιστεύετε ότι είπατε όλα όσα θέλατε ή είναι και
μερικά που θα επιθυμούσατε να είχατε συμπληρώσει ή δεν αναφέρατε και για ποιο
λόγο;
Ν. Ο. Μου πήρε πολύ χρόνο για να τελειώσω το
βιβλίο. Κύριο μέλημά μου ήταν να μην πάρω θέση, αλλά να γράψω μιαν ιστορία έτσι
όπως την φαντάστηκα διαβάζοντας και βλέποντας φωτογραφίες από τις
καταστραμμένες λόγω του πολέμου και των isis περιοχών. Η πατρίδα μου η Κύπρος έχει
επίσης το μερίδιο της στην προσφυγιά από το 1974. Πολλές φορές σκέφτηκα πώς θα
ένιωθα αν ήμουν κι εγώ πρόσφυγας στο ίδιο μου το νησί χωρίς να έχω δικαίωμα να
επισκεφθώ ή να ζήσω στα χώματα και στα σπίτι όπου μεγάλωσαν οι πρόγονοί μου. Οι
ήρωες του βιβλίου όπως όλοι οι πρόσφυγες
αναζητούν τον δικό τους Σεπτέμβρη,
ένα καλύτερο αύριο όπως μάθαμε να λέμε. Ποιος όμως ορίζει τι είναι
καλύτερο για κάποιον; Ποια έπαρση, ποια ματαιοδοξία ορίζει ότι το να αφήσουν
αυτοί οι άνθρωποι τον τόπο που γεννήθηκαν, τους δικούς τους, τα αδέλφια
και τους συγγενείς τους, το σπίτι τους
, τον τρόπο που έμαθαν να ζουν και να συγχρωτίζονται, την καθημερινότητα τους
για να έρθουν σε ξένους τόπους, κοντά σε ανθρώπους που τους παίρνουν στην
δούλεψη τους με αντίτιμο πολλές φορές ελάχιστα λεφτά τα οποία κερδίζουν
πραγματικά με τον ιδρώτα τους, σε ανθρώπους που τους υποτιμούν ή ακόμα και τους
απεχθάνονται μπορεί να ονομαστεί καλύτερη ζωή και όχι απλά επιβίωση κάτω από
δύσκολες και ψυχοφθόρες συνθήκες; Πολλές
φορές παρατηρούσα και παρατηρώ το βλέμμα των προσφύγων όταν κάθονται τα
απογεύματα στο μόλο της Λεμεσού ή στις παραλίες. Εκείνο το βλέμμα είναι σαν να
προσπαθεί να φτάσει στον ορίζοντα, να διασχίσει τη θάλασσα και να φτάσει στο
σπίτι τους…. Αυτό το βλέμμα ήταν ακόμα κάτι που με ενέπνευσε στη συγγραφή του
Σεπτέμβρη.
Όσο για το αν θα ήθελα ή θα
επιθυμούσα να είχα συμπληρώσει κάτι έχω την αίσθηση ότι κάθε δημιουργός πάντα
θα ήθελε να προσθέσει κάτι στο έργο του γιατί η ζωή συνέχεια αλλάζει και μ’
αυτή αλλάζουν και οι ιδέες μας ή οι απόψεις μας.
9)
Ο στόχος του παρόντος έργου ήταν τελικά να μυήσει τον αναγνώστη σε τι; Μπορείτε
να μιλήσετε για αυτό με λίγα λόγια;
Ν.
Ο. Εκείνο που ήθελα ήταν
να προβληματίσω τον αναγνώστη σχετικά με την μετανάστευση, την μετακίνηση πληθυσμών, τον ρατσισμό και
την φοβία που μας διακατέχει σαν ανθρώπους για κάθε τι το διαφορετικό και
ιδιαίτερα για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους πρόσφυγες . Μέχρι τα
τέλη του 2017 περισσότεροι από 68 εκατομμύρια
άνθρωποι είχαν συνολικά εκτοπιστεί ως συνέπεια των συρράξεων στην μέση Ανατολή.
Η Μεσόγειος έχει ήδη μετατραπεί σε μαζικό τάφο για δεκάδες χιλιάδες
πρόσφυγες και μετανάστες που έχουν επιχειρήσει να περάσουν στην Ευρώπη τα
τελευταία είκοσι χρόνια. Περισσότεροι από 21.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους
από το 1988 προσπαθώντας να φτάσουν στην
«Ευρώπη - φρούριο». Οι σοροί 10.592 πνιγμένων δεν βρέθηκαν ποτέ. Περίπου οι
μισοί απ’ αυτούς είναι παιδιά. Στην Ελλάδα, σίγουρα το πρόβλημα είναι χειρότερο
παρά στην Κύπρο. Μήπως θα έπρεπε όμως για μια στιγμή να αναρωτηθούμε τι ακριβώς
φταίει για την κατάσταση αυτή και μήπως όλα όσα γίνονται είναι μέρος μιας
συνωμοσίας για μετακίνηση των πληθυσμών η οποία ξεκίνησε πολλά χρόνια πριν με
το σχέδιο του Φον Καλλέργη, και με το βραβείο του οποίου τιμήθηκε η Γερμανίδα
Καγκελάριος Μέρκελ;
10)
Ποιος είναι ο δικός σας τρόπος να εμπνέεστε; Από αληθινά γεγονότα; Από
ερεθίσματα ή εμπειρίες χρόνων που υποβόσκουν στο συναίσθημά σας ή από κάποια
στιγμιαία παρόρμηση;
Ν.
Ο. Η
έμπνευση μπορεί να έλθει από παντού. Δεν μπορείς να προσδιορίσεις από που
μπορείς να εμπνευστείς ή πότε. Μπορεί να είναι κάτι που διάβασα, κάτι που
άκουσα, ένα σκηνικό, ένας άνθρωπος, ένα
αντικείμενο, μια βόλτα σε μια γειτονιά ή ακόμα και ένα αίσθημα. Κι ύστερα
ξεκινώντας το βιβλίο ξέρω περίπου την ιστορία που θα διηγηθώ. Στην πορεία
συνήθως οι ιδέες ξεπηδούν από μόνες τους και τότε κατευθύνομαι από αυτές ή από
την εξέλιξη των χαρακτήρων.
11)
Καθώς γράφετε, σκέφτεστε ποτέ να αλλάξετε κάτι που μπορεί να μην αρέσει ή να
προβληματίζει έντονα, ώστε με το τελικό αποτέλεσμα να ελκύσετε θετικότερα τους
αναγνώστες σας;
Ν.
Ο. Μερικές φορές αλλάζω
κάτι, όχι γιατί θέλω να προσελκύσω θετικότερα τους αναγνώστες μου, αλλά γιατί
νιώθω ότι κάτι δεν ταιριάζει σε μένα, δεν μου αρέσει ή δεν το νιώθω δικό μου ή
δεν ταιριάζει με όσα σκέφτομαι για τους ήρωες μου ή για την ιστορία έτσι όπως
την έχω στο μυαλό μου.
12)
Για ποια ηλικία συνηθίζετε να γράφετε, για παιδιά ή ενήλικες, τι είδος
λογοτεχνίας σας αρέσει να υπηρετείτε και γιατί επιλέξατε αυτό το είδος;
Ν.
Ο.
Συνήθως γράφω για ενήλικες, παρ’ όλο που
έχω γράψει και ιστορίες για παιδιά χωρίς να έχω προσπαθήσει να εκδώσω κάτι.
Όπως σας είπα υπήρξα και είμαι διστακτική στο να βγάλω το έργο μου προς τα έξω.
Ξεκίνησα να γράφω γιατί ήθελα να πω όλα όσα δεν μπορώ να αρθρώσω προφορικά, γα
να ταξιδεύω και να ζω διαφορετικά από την καθημερινότητα μου.
13)
Ποια είναι η γνώμη σας για τη συμβολή ενός βιβλίου στο ρουν της ιστορίας;
Ν.
Ο. Η αξία των ιστορικών
βιβλίων σίγουρα είναι αδιαμφισβήτητη. Πέραν από το γεγονός ότι φωτίζει διάφορες
πτυχές της παγκόσμιας ιστορίας, ένα βιβλίο μπορεί να είναι το ερέθισμα για να
ενδιαφερθεί ή να μάθει κάποιος περισσότερα για πτυχές τις ιστορίας που μπορεί
να του είναι άγνωστες, να διδαχθεί και να ψυχαγωγηθεί ταυτόχρονα, να
προβληματιστεί και να αναρωτηθεί για την σημερινή πραγματικότητα. Μια μεγάλη μερίδα του αναγνωστικού κοινού, θεωρώ, ότι
ψάχνει στα βιβλία της Ιστορίας
απαντήσεις στα σημερινά προβλήματα. Τη στιγμή που το περιβάλλον και όσα θεωρούμε
δεδομένα στην καθημερινότητα
μας αλλάζουν με τρόπο δραματικό, ο άνθρωπος αναζητεί και εξακολουθεί να αναζητά
κάποιες σταθερές και απαντήσεις που πιστεύει ότι μπορεί να του δώσει η Ιστορία.
Για παράδειγμα υπάρχει πληθώρα βιβλίων με θέμα τον Εμφύλιο, την καταστροφή της
Σμύρνης , τον Εθνικό Διχασμό, θέματα χιλιοειπωμένα αλλά όχι τετριμμένα, σε
βιβλία ευπώλητα ακόμα και αν μερικά από αυτά δεν είναι ψηλού λογοτεχνικού
επιπέδου .Μόλα ταύτα, υπάρχει και η αρνητική πλευρά. Πολλές φορές, πέρα από
ανακρίβειες, υπάρχουν δυστυχώς και ιστορικά βιβλία τα οποία άμεσα ή έμμεσα
ευνοούν τη διαιώνιση και αναπαραγωγή στείρων ιδεών και πεποιθήσεων οι οποίες όχι μόνο αντικατοπτρίζουν την
προσωπική άποψη των συγγραφέων και όχι την αντικειμενική αλήθεια αλλά έχουν
ριζωθεί βαθιά και στο υποσυνείδητο μας. Έχουν πέσει στα χέρια μου βιβλία, όχι κατ’ ανάγκη
ιστορικά, τα οποία για λογοτεχνική οικονομία ή για χάριν του μύθου έχουν
αλλοιώσει τα γεγονότα. Για μένα αυτό δεν είναι αποδεκτό.
14)
Πιστεύετε πως η ανάγνωση λιγότερων ή περισσότερων λογοτεχνικών βιβλίων
επηρεάζει την τελμάτωση ή την αλλαγή προς το καλύτερο μιας κοινωνικής
πραγματικότητας, αντίστοιχα;
Ν.
Ο. Θα μπορούσε να ήταν μέσο
καλυτέρευσης και καλλιέργειας του αναγνώστη αν δεν υπήρχε αναπαραγωγή μιας
στείρας κοινωνικής πραγματικότητας. Σήμερα οι αναγνώστες, έχω την αίσθηση, ότι
παρασύρονται από το όνομα που έχει κάποιος συγγραφέας και δεν εμβαθύνουν
περισσότερο σε κοινωνικά θέματα. Αυτό κλείνει τις πόρτες σε νέους συγγραφείς οι
οποίοι μπορεί να είναι αξιόλογοι και να έχουν κάτι σημαντικό να πουν. Οι
εκδότες συνήθως επενδύουν σε γνωστά ονόματα και λόγω της οικονομικής κρίσης δεν
είναι ανοιχτοί σε καινούργια θέματα. Μου έχει τύχει να διαβάσω και ένα και δύο
βιβλία τα οποία έχουν το ίδιο ύφος και παρόμοιους μύθους με αποτέλεσμα να μην
μπορείς να διακρίνεις το ιδιαίτερο ύφος που θα πρέπει να έχει κάθε δημιουργός.
Δυστυχώς στη σημερινή πραγματικότητα η παιδεία, ο δημόσιος λόγος, η
καλλιτεχνική παραγωγή και τα περισσότερα ΜΜΕ καλλιεργούν συστηματικά την ένδεια
της σκέψης, υπονομεύοντας με αυτό τον τρόπο τη δυνατότητα των ανθρώπων να συλλογίζονται
με σαφήνεια, λογική και κριτική σκέψη. Στην
εποχή της τεχνολογικής ανάπτυξης , η κριτική ικανότητα είναι απαραίτητη για το
φιλτράρισμα και την ερμηνεία μιας πληροφόρησης που μας παρέχεται απλόχερα. Αυτή η κριτική σκέψη θα πρέπει να
προσφέρεται στο αναγνωστικό κοινό μέσα από την επιλεκτική ανάγνωση βιβλίων και
όχι μέσα από επαναλαμβανόμενες στείρες σταθερές.
15)
Η λογοτεχνία του φανταστικού, θεωρείτε πως έχει την ίδια συμβολή με τη συγγραφή
αληθινών ιστοριών στα κοινωνικά δρώμενα και αν ναι, τι είδος επιλέγετε εσείς να
διαβάζετε περισσότερο σε ώρες χαλάρωσης και γιατί;
Ν. Ο. Και τα δυο είδη γραφής έχουν την γοητεία
τους. Η μεν λογοτεχνία του φανταστικού μπορεί να σε οδηγήσει σε κόσμους
διαφορετικούς από ότι έχεις σκεφτεί ή ζήσει, σε ορίζοντες ξεχωριστούς και
καινούργιους οι οποίοι ανοίγονται μέσα από τις ρεαλιστικές ή όχι απόψεις του
συγγραφέα. Για παράδειγμα η καταγραφή της ελληνικής μυθολογίας θα μπορούσε να
χαρακτηριστεί σαν λογοτεχνία φανταστικού. Περαιτέρω τα βιβλία του Ιουλίου Βερν,
τα παραμύθια του Ευγένιου Τριβιζά ανήκουν κατά κάποιον τρόπο σε αυτή την
κατηγορία. Αν λοιπόν, ο αναγνώστης ψάχνει τρόπους για να ξεφύγει από την
καθημερινότητα, να εξάψει την φαντασία του και να βαδίσει στα αχνάρια των ηρώων
των παραμυθιών, ουσιαστικά να ξανανιώσει παιδί με όλα όσα η ενηλικίωση και η
καθημερινότητα του έχουν στερήσει μπορεί να καταφύγει στην λογοτεχνία του
φανταστικού.
Από την άλλη, η συγγραφή αληθινών
ιστοριών, μπορεί να μην έχει την γοητεία ενός παραμυθιού με δράκους και βασιλοπούλες,
έχει όμως την δική της γοητεία μιας και βασίζεται περισσότερο στα συναισθήματα
και στην κρίση του αναγνώστη. Λέμε πώς πολλές φορές η ζωή αντιγράφει τους
μύθους η αντίστροφα ο μύθος αντιγράφει τη ζωή. Είναι ίσως πιο εύκολο να μπεις
στην θέση των ηρώων, να βιώσεις όλα όσα ζουν και αισθάνονται, να πονέσεις, να
κλάψεις και να γελάσεις μαζί τους. Είναι χαρακτηριστικό στους ανθρώπους να
θέλουν να μπουν στην θέση των άλλων, ή να σκεφτούν « τι θα έκανα εγώ σε αυτή
την περίπτωση… . Από αυτή την άποψη η διήγηση γεγονότων που είναι αληθινά ή
παρουσιάζονται σαν ρεαλιστικά μπορεί να δώσει στον αναγνώστη διαφορετική αλλά
εξίσου σημαντική ικανοποίηση.
Προσωπικά λατρεύω το διάβασμα
και έτσι δεν έχω ενδοιασμούς να διαβάσω οποιοδήποτε είδος λογοτεχνίας, προτιμώ
όμως την κλασσική λογοτεχνία και όχι την λογοτεχνία του φανταστικού.
16)
Υπάρχουν συγγραφείς, (ποιητές, καλλιτέχνες, σπουδαίοι δημιουργοί) που να σας
έδωσαν την ώθηση να προχωρήσετε τα όνειρά σας; Θέλετε να μας αναφέρετε κάποια
ονόματα ή κάποια φράση που σας εντυπώθηκε στην ψυχή;
Ν. Ο. Μου άρεσε από μικρή να διαβάζω και να
χαζεύω σε βιβλιοπωλεία, αναζητώντας κάτι για να διαβάσω. Στην εφηβεία μου μυήθηκα
στους έλληνες συγγραφείς με τα αριστουργήματα της γενιάς του 30 και 40, στους
νεώτερους ‘κλασσικούς’ συγγραφείς της Ελληνικής Λογοτεχνίας. Είμαι παιδί της
γενιάς που δεν είχε γνωρίσει την τεχνολογία αλλά και πολύ λίγο την τηλεόραση
ιδιαιτέρα, τον ψεύτικο όσο και σαγηνευτικό κόσμο του ρεαλισμού που πολλές φορές
μουδιάζει το μυαλό και αποξενώνει τους ανθρώπους. Για μένα οι συγγραφείς ήταν
μικροί θεοί που μπορούσαν να σε κάνουν να ζήσεις όλα όσα δεν έτυχε ή δεν θα
τύχαινε να ζήσεις, προσφέροντας σου όλες τις αποχρώσεις της ανθρώπινης φύσης
και της ψυχολογίας της. Για μένα
κορυφαίος ήταν και είναι ο Μ. Καραγάτσης με τον ρεαλισμό και την αδιόρατη
μελαγχολία της γραφής του καθώς και ο Μ. Λουντέμης με την ομορφιά, τον
ρομαντισμό και την πίστη στους ανθρώπους να διανθίζει τη ζωή και το έργο
του. Από τον Λουντέμη έχω κρατήσει το
ποίημα:
Να Μάθεις Να Φεύγεις
τόσο αληθινό ακόμα και σήμερα στη σύλληψη και στις ιδέες του.:
Να μάθεις να φεύγεις από την
ασφάλεια των τρύπιων αγκαλιών,
Από
χειραψίες που σε στοιχειώνουν,
Από
την ανάμνηση μιας κάλπικης ευτυχίας.
Να φεύγεις !
Αθόρυβα, σιωπηλά, χωρίς κραυγές, μακρόσυρτους αποχαιρετισμούς.
Αποδέξου το.
Και από τον Καραγάτση : Η μοίρα των ανθρώπων
είναι ο θάνατος και η μοίρα των θεών είναι η λήθη.
Θα έλεγα
ότι επίσης έχω πάντα στο νου και τους στίχους του Καβάφη:
…Φανερώνεται
ἀμέσως ὅποιος τὤχει
ἕτοιμο μέσα του τὸ Ναί, καὶ λέγοντάς το πέρα
πηγαίνει στὴν τιμὴ καὶ στὴν πεποίθησί του.
Ὁ ἀρνηθεὶς δὲν μετανοιώνει. Ἄν ρωτιοῦνταν πάλι,
ὄχι θὰ ξαναέλεγε. Κι’ ὅμως τὸν καταβάλλει
ἐκεῖνο τ’ ὄχι — τὸ σωστὸ — εἰς ὅλην τὴν ζωή του.
17) Κάποτε, θα μπορούσατε
ίσως να σκεφτείτε να υπηρετήσετε εσείς ή το βιβλίο σας ένα άλλο είδος τέχνης;
Και ποιο νομίζετε ότι σας ταιριάζει καλύτερα;
Ν.
Ο. Έχω την αίσθηση ότι
θα ήθελα να ασχοληθώ και με το ιστορικό μυθιστόρημα, γιατί πιστεύω ότι η
ιστορία επαναλαμβάνεται και πάντα έχουμε κάτι να μάθουμε από το παρελθόν. Ένα
άλλο είδος με το οποίο θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο είναι το
παιδικό-εφηβικό βιβλίο γιατί θεωρώ ότι η καλλιέργεια του μυαλού ενός παιδιού
στηρίζει το μέλλον το δικό του και φυσικά όχι μόνο της κάθε χώρας αλλά και όλης
της ανθρωπότητας.
18)
Τι θεωρείτε εσείς ότι θα μπορούσε να γίνει καλύτερα ως προς το χώρο των
εκδόσεων ή της προώθησης ενός βιβλίου;
Ν. Ο. Κατά την άποψη μου υπάρχει ακόμα πολύ έδαφος να
καλυφθεί όσον αφορά την προσπάθεια για να αυξηθεί το αναγνωστικό
κοινό. Για παράδειγμα θα μπορούσε να υπάρχει μια συλλογική προσπάθεια εκ μέρους
του Υπουργείου Παιδείας και του Υπουργείου Πολιτισμού για να προωθηθεί το
βιβλίο και να εμφυσηθεί η αγάπη για το διάβασμα από πολύ μικρή ηλικία. Οι δυο
φορείς θα μπορούσαν να εντείνουν τις προσπάθειες τους και να στηρίξουν τους
νέους συγγραφείς μέσα από παρουσιάσεις βιβλίων ακόμα και στο νηπιαγωγείο.
Επίσης η ενεργός συμμετοχή οργανισμών και φορέων είναι ένας τρόπος προσέγγισης
του θέματος με καμπάνιες για ανάδειξη του κέρδους που αποκομίζει ο άνθρωπος από
το διάβασμα. Δυστυχώς από την πείρα μου οι εκδοτικοί οίκοι επαφίονται στους
συγγραφείς οι οποίοι με προσωπικό οικονομικό κόστος πολλές φορές προσπαθούν να
προωθήσουν το έργο τους. Τα social media είναι σίγουρα ένα σημαντικό κομμάτι
της στρατηγικής για επικοινωνία των συγγραφέων με τους αναγνώστες. Δυστυχώς,
όπως και σε κάθε άλλο τομέα, οι φτασμένοι και γνωστοί συγγραφείς απολαμβάνουν
τη μερίδα του λέοντος κι αυτό γιατί θεωρούνται ότι είναι δοκιμασμένοι και έχουν
το δικό τους πιστό αναγνωστικό κοινό. Από την άλλη αν δεν υπάρχουν γνωριμίες
στον χώρο ένας καινούργιος συγγραφέας θα δυσκολευτεί αφάνταστα να προωθήσει το
έργο του, εφόσον και ο εκδοτικός οίκος δεν βοηθήσει. Μερικές φορές είναι και θέμα τύχης και
γνωριμιών για ένα συγγραφέα αν θα γίνει γνωστός ή όχι. Υπάρχει μια πληθώρα από sites τα οποία δυστυχώς πάλι ασχολούνται μόνο
με γνωστούς συγγραφείς κλείνοντας ουσιαστικά στο δρόμο για καινούργια έργα. Οι δε εκδοτικοί οίκοι ενδιαφέρονται
περισσότερο για τα νούμερα (και τα κέρδη) παρά για την ανάδειξη συγγραφικών
ταλέντων δίνοντας έμφαση στο ότι πρέπει
το βιβλίο να είναι μάλλον είδος προς κατανάλωση για να επιφέρει περισσότερα
λεφτά.
Δυστυχώς η κατάσταση της
αγοράς καθιστά τόσο την έκδοση όσο και την προώθηση των βιβλίων όλο και δυσκολότερη.
19)
Είναι κοινώς γνωστό πως ο λογοτέχνης- καλλιτέχνης έχει μια άλλη ευαισθησία σε
κάθε θέμα. Εσάς πόσο σας επηρεάζει αυτή η ιδιαιτερότητα και πώς το
αντιμετωπίζετε;
Ν.
Ο. Στις
μέρες μας το να είναι ένας άνθρωπος ευαίσθητος παραπάνω από το κανονικό
φαίνεται σαν μεγάλο βάρος, γιατί καθημερινά θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις
αντιξοότητες ενός δύσκολου, απαιτητικού και σκληρού κόσμου. Η ευαισθησία
όμως είναι κάτι όμορφο και δημιουργικό, είναι δύναμη και γνώση. Μια γνώση που
χαρίζει στον άνθρωπο την ικανότητα να ‘διαβάζει’ πίσω από τις λέξεις και τις
πράξεις και χαρίζει στον ευαίσθητο
άνθρωπο μερικά δώρα που τον καθιστούν μοναδικό. Η ευαισθησία χρωματίζει την ζωή
και την ύπαρξη του κάθε καλλιτέχνη, εξάπτει την φαντασία και δίνει φτερά για να
πετάξει σε όμορφους ουρανούς και ανοιχτούς ορίζοντες, είναι έρωτας για την
φύση, τα παιδιά και τα ζώα. Πολλές φορές όμως ο εσωτερικός πλούτος τέτοιων
ανθρώπων μένει στην αφάνεια για πολλούς λόγους, από συστολή, από αξιοπρέπεια,
από άγνοια ή δειλία. Θεωρώ ότι ναι, πολλές φορές θα ήθελα να μην νιώθω τόσο
έντονα συναισθήματα για καταστάσεις και ανθρώπους που μπορεί να με πληγώσουν ή
να χαράξουν σκοτεινές διαδρομές στο νου και στο μυαλό μου. Αν όμως είχα την
ευκαιρία να άλλαζα αυτό το σημείο του χαρακτήρα μου σίγουρα θα επέλεγα να μην
το κάνω γιατί τότε θα στερούμουν το μεγαλύτερο αγαθό: να είμαι άνθρωπος!
20)
Λένε πως γεννιέσαι και πεθαίνεις καλλιτέχνης. Πιστεύετε πως αυτό αληθεύει κι αν
όχι, θέλετε να μας πείτε τη δική σας άποψη;
Ν.
Ο.
Ναι, θα έλεγα ότι ο καλλιτέχνης γεννιέται
με ένα χάρισμα το οποίο μπορεί να βελτιώσει ή να αποκρύψει για πολλούς λόγους.
Η καθημερινότητα, οι κοινωνικές και οικογενειακές συγκυρίες, η ανάγκη για
επιβίωση, διάφοροι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να αναστείλουν αυτό το χάρισμα
ή ακόμα και να το φιμώσουν. Πιστεύω όμως ότι ο καλλιτέχνης που κρύβεται μέσα
μας αργά ή γρήγορα θα ζητήσει το μερτικό του και θα βγει στην επιφάνεια με τον
ένα ή τον άλλο τρόπο. Η καλλιτεχνική φύση είναι πολύ δυνατή και σίγουρα
καταφέρνει να νικήσει. Μπορεί η
καλλιτεχνική φλέβα να μην πάρει την μορφή κάποιου έργου, (βιβλίου, πίνακα, κλπ)
όμως σίγουρα διαφαίνεται μέσα από τον τρόπο ζωής και αντιμετώπισης των διαφόρων
καταστάσεων είτε αυτό είναι η αγάπη για το θέατρο, το σινεμά, τις καλές τέχνες
ή μέσα από τις επιλογές και τις ευαισθησίες που επιδεικνύονται σε κάθε βήμα.
21)
Ο κάθε άνθρωπος βλέπει διαφορετικά τα πράγματα. Εσείς είστε ο άνθρωπος της
λογικής ή του συναισθήματος;
Ν.
Ο. Θεωρώ ότι και οι δυο
εκφάνσεις του χαρακτήρα πρέπει να υπάρχουν σε κάθε άνθρωπο. Το μυαλό κρατά
πολλές φορές τα χαλινάρια της καρδιάς, προσπαθεί να τιθασεύσει τα «όχι» και τα
«μη», να σε προστατεύσει από κακοτοπιές και κακοτράχαλους, ανώμαλους δρόμους,
από δύσβατα ταξίδια και καλά κρυμμένες απογοητεύσεις και χίμαιρες. Από την άλλη οι
άνθρωποι που επενδύουν περισσότερο στο συναίσθημα, έχουν περισσότερη διαίσθηση,
ακούν εκείνο που τους επιτάσσει η καρδιά και εκφράζουν με ευκολία αυτό που
νιώθουν, φορές ανοίγουν την καρδιά τους και την αγκαλιά τους σε κάθε ταπεινά
όμορφο, αθώο ή τρυφερό. Είναι πια δεδομένο ότι ο κόσμος μας δεν είναι πλασμένος
για ευαίσθητους ανθρώπους. Κάθε μικρή απόφαση μπορεί να διαμορφώσει το
πεπρωμένο μας, την θέση μας στην κοινωνία. Χρειάζεται περισσότερη σκέψη και
λογική για να αντιμετωπίσεις το σήμερα, για να μπορέσεις να τιθασεύσεις αυτό το
άτι που σε παρασύρει σε φανταστικά συναισθήματα, σε μαγικά ηλιοβασιλέματα, σε
ταξίδια της καρδιάς που αναζητάς απεγνωσμένα. Έχω την αίσθηση ότι αν και η
λογική μου πολλές φορές ξεπηδά και είτε με σώζει είτε με προειδοποιεί, μου
αρέσει κατά βάθος να αφήνομαι στο συναίσθημα. Σε εκείνο το συναίσθημα που
απαλύνει την ψύχη, που χύνεται σαν μέλι και σκεπάζει όλα τα αιχμηρά που
τυχαίνουν σε μένα ή στον κόσμο γύρω μου, σε εκείνη την αίσθηση που χαρίζει στην
ψυχή το χαμόγελο ενός παιδιού, τα χρώματα ενός
λουλουδιού, ο ήχος από το γάργαρο ρυάκι, το πέρασμα από το σήμερα στο
νοσταλγικό χτες, σε τόπους κι ανθρώπους που ναι μεν χάθηκαν αλλά πρωτοστατούν
ακόμα σαν κερί αναμμένο στη ψυχή μου.
22)
Θεωρείτε πως η εποχή που διανύουμε έχει περισσότερη ανάγκη από βιβλία- κείμενα
με χιούμορ, με σκεπτικισμό και κριτική αυστηρή στα κακώς δρώμενα, με σύμβολα
και αξίες, με λογικές αναφορές στη βιωματική σκληρότητα και τις δυσκολίες ή
βιβλία που αποσκοπούν να καθησυχάσουν το συναίσθημα με δόσεις χαράς και
αισιοδοξίας; Εσείς ποια θα διαλέγατε για
ένα ανάγνωσμα;
Ν.
Ο. Πολλές φορές
σκέφτομαι αν αυτό που έχει αλλάξει στις μέρες μας είναι η κοινωνία ή εγώ που
μεγαλώνοντας βλέπω τα πράγματα και τις διάφορες καταστάσεις κάτω από ένα
καινούργια πρίσμα. Σίγουρα αξίες και
ιδανικά του παρελθόντος έχουν χαθεί ή αλλοιωθεί: η γρήγορη ανάπτυξη της
τεχνολογίας αφήνει την γενιά μου πίσω, οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν μεταξύ
τους. Κυριαρχεί η ιδιοτέλεια, η ανασφάλεια, η αδιαφορία για το συνάνθρωπο, με
αποτέλεσμα οι ανθρώπινες σχέσεις να μετατρέπονται σε τυπικές, απρόσωπες και μη
ουσιαστικές. Αφετέρου το αέναο κυνήγι του
χρήματος και της επαγγελματικής αποκατάστασης ακόμα και τα Μέσα Κοινωνικής
Δικτύωσης, τα οποία από πολλούς θεωρούνται ένα τρόπος επικοινωνίας, δεν είναι
παρά ένας επιδερμικός, απατηλός φίλος. Σίγουρα τα βιβλία- κείμενα με χιούμορ,
με σκεπτικισμό και κριτική αυστηρή στα κακώς δρώμενα αλλά και με σύμβολα και
αξίες, με λογικές αναφορές στη βιωματική σκληρότητα και τις δυσκολίες της
καθημερινότητας ελκύουν και ίσως να βοηθούν τον σημερινό άνθρωπο να νιώσει πώς
ουσιαστικά δεν είναι μόνος στην αναζήτηση, στην ανασφάλεια ή και στην απορία
του στο ‘Πως κατάντησε έτσι ο κόσμος’. Έχω όμως την αίσθηση ότι υπάρχουν φορές
που οι άνθρωποι ψάχνουν να βρουν και κάτι πιο ανάλαφρο για να διαβάσουν. Κάτι
που θα τους εμποτίσει με συναισθήματα χαράς και αισιοδοξίας, κάτι που θα
φωτίσει τα σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής και του νου τους, που θα γαληνέψει τις
ανησυχίες και τα ερωτηματικά τους.
Για
μένα το κάθε είδος γραφής, είτε ανήκει στην πρώτη κατηγορία ή στην δεύτερη,
αξίζει να αγκαλιαστεί και να διαβαστεί δεδομένου ότι ο κάθε συγγραφέας έχει
κάτι να πει, κάτι να μοιραστεί μαζί μας, κάτι να καταθέσει από τις σκέψεις και
το λογισμό του. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να χαρακτηρίσω το είδος του βιβλίου που
θα διαλέξω να πάρω στα χέρια μου και να σκύψω πάνω του για να το γνωρίσω. Με
ενδιαφέρει πρώτιστα ο τρόπος γραφής και ο μύθος, ο τρόπος προσέγγισης του
συγγραφέα και το τι μπορεί ενδεχομένως να μου προσφέρει. Δεν αφήνω ποτέ ένα
βιβλίο ατέλειωτο. Προσπαθώ να φτάσω ως το τέλος, ακόμα και αν το βρίσκω
κουραστικό ή ανούσιο ή ακόμα και ενοχλητικό. Κι αυτό γιατί θέλω να ενσκήψω πάνω
στις σκέψεις και τους στοχασμούς του συγγραφέα και να κοινωνήσω μέσα στις σκέψεις και την προσπάθεια του.
23)
Υπάρχουν βιβλία αγαπημένα στη βιβλιοθήκη σας που δε θα τα δανείζατε σε κανέναν
και γιατί;
Ν.
Ο. Συνήθως δεν δανείζω
τα βιβλία μου. Πολύ σπάνια μπορεί να δανείσω ένα βιβλίο σε κάποιον πολύ γνωστό
μου ο οποίος ξέρω ότι όχι μόνο θα σεβαστεί την έκδοση ως έργο αλλά και σίγουρα
θα μου το επιστρέψει. Τα βιβλία είναι μέρος της ζωής μου, του παρελθόντος μου,
των βιωμάτων και των σκέψεων που ίσως έχω αποκρυσταλλώσει διαβάζοντας τα. Πολλές
φορές γυρνώ σε κάποιο βιβλίο που έχω
διαβάσει και κάθε φορά ανακαλύπτω και κάτι καινούργιο. Από την άλλη
πιστεύω ότι με τον δανεισμό (ο οποίος με την οικονομική κρίση ίσως είναι
αναπόφευκτος μιας και οι αναγνώστε δεν μπορούν να διαθέσουν μεγάλα ποσά για
αγορά βιβλίων) ο συγγραφέας χάνει ένα
μέρος από τα πνευματικά του δικαιώματα. Με τον ανταγωνισμό που υπάρχει σήμερα
στο χώρο του βιβλίου, δυστυχώς είναι πολύ δύσκολο για τους συγγραφείς να
ανταγωνιστούν τα μεγάλα ονόματα. Συνήθως οι εκδότες επενδύουν ένα ποσό για την
έκδοση ενός βιβλίου και στην συνέχεια αφήνουν τους συγγραφείς σε βαθιά νερά
περιμένοντας από τους ίδιους να τρέξουν να διαφημίσουν το βιβλίο τους. Αν ένας
συγγραφέας ζει στην περιφέρεια, δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψει
(συνήθως με δικά του έξοδα) για σκοπούς παρουσίασης του βιβλίου ή δεν έχει τον
απαιτούμενο κοινωνικό η επαγγελματικό περίγυρο για να αγοράσει το έργο του ή να
τον βοηθήσει να διαφημίσει το βιβλίο του , τότε ακόμα κι αν το βιβλίο έχει να
επιδείξει κάτι σπουδαίο θα μείνει στα αζήτητα.
24)
Σας έχει συμβεί, μετά από χρόνια, να διαβάσετε ένα παλιό σας έργο και να θέλατε
να μην είχε εκδοθεί ή να θέλετε να διορθώσετε- αλλάξετε πολλά- λίγα στην
ιστορία του;
Ν.
Ο. Ναι, αυτό είναι
αλήθεια. Πολλές φορές θα ήθελα να αλλάξω κάτι. Αυτό όμως δεν μου συμβαίνει
συχνά ίσως λόγω της ανασφάλειας μου πριν στείλω ένα αντίτυπο μου σε κάποιο
εκδότη έχω την τάση να διαβάζω και να ξαναδιαβάζω το κείμενο και να
προβληματίζομαι αν πραγματικά γράφω αυτό
που θα ήθελα να προσφέρω στον αναγνώστη μου. Πιστεύω ότι η ανασφάλεια του
καλλιτέχνη μπορεί να δράσει θετικά στην συγγραφή ενός έργου γιατί η αποδοχή και
η επιδοκιμασία των αναγνωστών είναι η ικανοποίηση ότι αυτά που θέλει ο
συγγραφέας να πει έχουν αγγίξει την σκέψη και των λογισμό όσων έχουν μπει στον
κόπο να σκύψουν πάνω από το έργο του
25)
Αν σας δινόταν επιλογή μεγαλύτερης εμπορικής προώθησης με συμφωνία την αλλαγή
του σε βασικά σημεία της ιστορίας που γράψατε, αφαιρώντας κομμάτια- λέξεις που
έχουν συναισθηματική σημασία για σας και για αυτό που θέλετε να πείτε στον
αναγνώστη σας θα το δεχόσασταν;
Ν.
Ο. Δεν είμαι σίγουρη αν
και πώς θα δεχόμουν. Πολλές φορές ένας καλός επιμελητής μπορεί να αλλάξει
κάποιες λέξεις ή ακόμα και φράσεις τις οποίες ο συγγραφέας δεν έχει
προσέξει ότι είναι λανθασμένες ή έχουν
χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα κάτω από τη πνευματική φόρτιση της γραφής. Σίγουρα
με ενδιαφέρει η εμπορική προώθηση του έργου μου γιατί αυτό θα αποδείκνυε ότι ο
αναγνώστης νιώθει τα συναισθήματα μου και μεταλαμβάνει στις σκέψεις και στον
λογισμό μου. Δεν θα επιθυμούσα να αφαιρεθούν κομμάτια τα οποία ίσως για μένα να
έχουν συναισθηματική σημασία γιατί τότε είναι σαν να αλλοτριώνεται το έργο, ο
μύθος και η δομή του βιβλίου. Δεν επιθυμώ όμως και να είμαι απόλυτη. Αν τύχαινε
κάτι τέτοιο θα το σκεφτόμουν και θα το συζητούσα με τον/την επιμελήτρια μου και
αν αντιλαμβανόμουν ότι τελικά ναι , η αλλαγή θα ήταν προς όφελος του βιβλίου ως
έργου ίσως και να το έκανα.
26)
Τελειώνοντας θα θέλατε να μιλήστε με μία φράση ή πρόταση στους υποψήφιους
αναγνώστες σας και να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους είναι καλό να
διαβάσουν το έργο σας;
Ν.
Ο. Θα ήταν τιμή μου να
διαβάσουν το βιβλίο μου. Ίσως με την ιστορία αυτή να έβαζα ένα λιθαράκι όχι για
να εξαλειφτεί σίγουρα ο ρατσισμός και η ξενοφοβία αλλά γιατί ακόμα και αν ένας
άνθρωπος δει το μεταναστευτικό με άλλα
μάτια θα είναι κέρδος για την ανθρωπότητα και ίσως να είναι η αρχή για
μια δικαιότερη συνύπαρξη των λαών. Εξ’ άλλου όπως είπε και ο Κικέρωνας «αν
έχεις έναν κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται» και ίσως
αυτό να είναι το απαύγασμα της συγγραφής και του διαβάσματος.
Σας
ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου κάνατε και σας εύχομαι ολόθερμα καλή
επιτυχία σε κάθε σας έργο!
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Νινέττα Οράτου μεγάλωσε στη Λεμεσό. Αποφοίτησε από το Λανίτειο
Γυμνάσιο και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Αθηνών. Σε ηλικία 15 χρόνων πήρε το 1ο βραβείο σε Παγκύπριο Διαγωνισμό
για νέους με το ταξιδιωτικό της κείμενο: «Το Μεσαιωνικό Κολόσσι».
Από μικρή ασχολήθηκε με τη συγγραφή άρθρων που
δημοσιεύτηκαν σε διάφορα έντυπα, τόσο στην Αγγλική όσο και στην Ελληνική
γλώσσα, όπως επίσης και με μεταφράσεις κειμένων.
Για την ομάδα Pearls n' roses
