ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΟΠΡΟΤΑΣΗ της Σοφίας Κορωνίδου: "ΕΝΘΕΟΙ" της Αικατερίνης Λεύκα

ένθεος -η / -ος -ο [énθeos] Ε17 : (λόγ.) που είναι σαν να έχει μέσα του το Θεό ή το θείο· που προέρχεται, εμπνέεται από θεϊκή δύναμη· (πρβ. θεόπνευστος): Ένθεη μανία. Ένθεα έπη. || ~ ζήλος, ενθουσιώδης.
(λεξικό της κοινής νεοελληνικής, ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη)

Απόσπασμα από τον πρόλογο:

«Αλλά αυτό που θα ήθελα κυρίως να τονίσω μέσα από το ζωντάνεμα των ιστορικών αυτών προσώπων είναι πως το πιο σημαντικό γι’ αυτούς ήταν να σταθούν ακέραιοι, πιστοί στις αρχές και στις αξίες τους. Ό,τι κι αν τους κόστισε αυτό σε υλικά, ανθρώπινα μέτρα, σε πόνο και θλίψη, ακόμα και αν το πλήρωσαν με την ίδια τους την ζωή, δεν νομίζω πως θα μετάνοιωναν ποτέ για τις επιλογές τους, που επιβεβαίωσαν την ελευθερία του πνεύματός τους και την πραγματική τους ποιότητα»

Διαβάζοντας τον πρόλογο του βιβλίου της Αικατερίνης Λεύκα ένιωσα ανυπόμονη να γνωρίσω τους ήρωες της.  Σε μια εποχή στερούμενη έμπνευσης, ένα βιβλίο όπως αυτό είναι ένας μικρός θησαυρός για τους αναγνώστες.  Και δεν με απογοήτευσε.

Ο θαυμασμός και ο σεβασμός με τον οποίο αντιμετώπισε κάθε ξεχωριστή προσωπικότητα από όσες αναφέρονται στις ιστορίες της μου έκαναν βαθιά εντύπωση και με χαροποίησαν ιδιαίτερα καθώς επιτέλους προβάλλονταν οι αληθινές ανθρώπινες αξίες: όπως η ακεραιότητα, το ήθος, η δικαιοσύνη, η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός στους νόμους,  η ανιδιοτέλεια, η ταπεινότητα και η σεμνότητα, το θάρρος εμπρός στο θάνατο και η αυτοθυσία.

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι εξαιρετική.  Το λεξιλόγιο είναι πλούσιο χωρίς να είναι πομπώδες ή υπερβολικά εξεζητημένο αλλά ούτε και απλοϊκό.  Δεν κουράζει καθόλου τον αναγνώστη, ακόμα και τον πιο απαιτητικό, και τον μεταφέρει μέσα στο κλίμα της αρχαίας εποχής.  Με τις αναφορές στις συνήθειες και στα ήθη των ανθρώπων του τότε, νιώθει κανείς πως βρίσκεται μαζί με τους ήρωες και λαμβάνει μέρος στην εξέλιξη της ιστορίας.  Η ροή είναι γρήγορη, όπως οφείλει να είναι σε ένα διήγημα που πρέπει να πει πολλά με λίγες λέξεις.  Το συναίσθημα είναι έντονο, ο αναγνώστης γνωρίζει τον ήρωα, τον συμπονά και ταυτίζεται μαζί του.  Ο αναγνώστης εμπνέεται, προβληματίζεται και επηρεάζεται βαθιά.  Δεν είναι απλώς μερικές διασκεδαστικές ιστορίες ή αφηγήματα διδακτικού χαρακτήρα.  Είναι ζωντανά παραδείγματα ήθους και αξιοπρέπειας.

Από όλες τις ιστορίες που διάβασα ξεχώρισα μία, την  ιστορία της Μυρτώς,  της φημολογούμενης πρώτης γυναίκας του Σωκράτη.  Μια γυναίκας που εκτός από εξαιρετικά αξιοπρεπής και έντιμη, είχε βαθιά και υπέροχη ψυχή που ξεχείλιζε από καλοσύνη. Η Μυρτώ είναι ο τύπος του ανθρώπου που είναι φύσει γενναιόδωρος και που ήρθε στον κόσμο να μοιράσει φως και αγάπη προς όλους.  Αγάπησα όλους τους «ένθεους» ήρωες της κυρίας Λεύκα, όμως η Μυρτώ είναι αυτή που κέρδισε την καρδιά μου.

Γιατί κατά την ταπεινή μου γνώμη η αρετή της καλοσύνης και της φιλανθρωπίας ξεπερνά κάθε άλλου είδους αρετή και ηθικό προτέρημα.

«Η Αικατερίνη Λεύκα δεν είναι μόνο Ελληνίδα, είναι επίσης ελληνίστρια. Πέρα λοιπόν από το Βυζάντιο και τις εικόνες, γνωρίζει την Αρχαιότητα σε βάθος και μας οδηγεί να την ξαναζήσουμε, εκμηδενίζοντας κάθε απόσταση, με τον πιο οικείο και αληθινό τρόπο. Αυτό είναι το θέμα της παρούσας ανθοδέσμης διηγημάτων, που το καθένα τους φέρνει επί σκηνής ένα πρόσωπο, ήρωα ή ηρωίδα, περισσότερο ή λιγότερο ιστορικά γνωστό, αλλά πάντα συλλαμβανόμενο σε μια στιγμή (τέσσερις φορές στα πρόθυρα του θανάτου…) που η Ιστορία δεν συγκράτησε. Η συγγραφέας γλιστρά έτσι μέσα από την μια ή την άλλη βιογραφική σχισμή, που την φαντάζεται ιστορικά, την επεκτείνει και την εξιδανικεύει, με μια αφήγηση που κάθε φορά κερδίζει την προσήλωση. Τέσσερις φορές ο θάνατος: ο Φειδίας, ο Σόλων, ο Ζήνων και η Υπατία· δυο φορές η ηθική ακεραιότητα και η τρυφερότητα: η Θεανώ και η Μυρτώ και μια φορά ο έρωτας: ο Μίλων και η «Μυγούλα» εν είδει επιλόγου. Όλοι είναι «ένθεοι», εμπνευσμένοι από το θείον (ή από τον Θεό;) σε μια περίσταση που απαθανάτισε η καλλιτέχνης. Πράγματι, πρόκειται για πορτραίτα που αποκαταστάθηκαν συνθέτοντας ένα σύνολο πλούσιο σε οπτικά χαρακτηριστικά – αξέχαστα. Δεν αποκαλύπτω ποια ακριβώς: δεν θα έχετε καμία δυσκολία να τα διακρίνετε. Όσον αφορά την μέθοδο, η συγγραφέας ξεκινά από μια αρχαία μαρτυρία, μερικές φορές εμπιστευτική ή περιθωριακή, για να εκτιναχθεί ως από ένα εφαλτήριο και να βουτήξει στα γαλανά νερά του ονείρου… ένα όνειρο πιο αληθινό από την πραγματικότητα, χάρη σε μια εύστοχη μίμηση. Όπως η νεαρή ιέρεια Θεανώ (αναφερόμενη σε μια μόνο σειρά στον Βίο του Αλκιβιάδη του Πλουτάρχου) η οποία αντιτίθεται στην διαταγή να καταραστεί εκείνον που υπήρξε «το τρομερό παιδί της δημοκρατίας»: είναι τόσο ζωντανή και τόσο συγκινητική –στον λόγο μου!–, που θα μπορούσε κανείς να την ερωτευτεί. Βλέπετε, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στην Ποιητική του, δεν υπάρχει μίμηση χωρίς απελευθερωτική κάθαρση. Εισέλθετε λοιπόν στο έργο της φαντασίας επτά φορές και κάθε φορά θα ξαναβγείτε αναζωογονημένοι.»

Pierre SOMVILLE

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Δρ. Αικατερίνη Λεύκα είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου

Αθηνών. Έκανε τις μεταπτυχιακές της σπουδές και το διδακτορικό της, που αφορούσε τις σχέσεις θρησκείας και φιλοσοφίας στον Πλάτωνα, στο Πανεπιστήμιο Λιέγης. Μετά από μία πρώτη μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, με θέμα την έννοια της ευδαιμονίας στους Προσωκρατικούς και τον Πλάτωνα, συνεχίζει με μια δεύτερη έρευνα, που εξετάζει συγκριτικά αρχαίες και σύγχρονες θεωρίες του ευ ζην για τους πολίτες μιας Ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Ταυτοχρόνως, η Α. Λεύκα είναι μέλος διεθνών και διεπιστημονικών ερευνητικών ομάδων και επιστημονικών συλλόγων που ασχολούνται με θέματα των ενδιαφερόντων της. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και σεμινάρια και έχει κληθεί να κάνει διαλέξεις και πανεπιστημιακά μαθήματα σε πολλές χώρες. Βιβλία και άρθρα της έχουν εκδοθεί σε διάφορες γλώσσες ή βρίσκονται υπό έκδοση. Λέκτορας μερικού ωραρίου του Πανεπιστημίου Λιέγης, η Α. Λεύκα διδάσκει επίσης φιλοσοφικά και φιλολογικά μαθήματα στο Τρίτο Ευρωπαϊκό Σχολείο Βρυξελλών, σε τρεις γλώσσες. Η παρούσα συλλογή ιστορικών διηγημάτων είναι το πρώτο της λογοτεχνικό βιβλίο.

Σοφία Κορωνίδου

Συγγραφέας